W sobotę, 4 czerwca obchodzimy Dzień Wolności i Praw Obywatelskich. Święto upamiętnia pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory parlamentarne w 1989 roku. W całej Polsce zapowiedziano wiele wydarzeń rocznicowych.
4 i 18 czerwca 1989 r. odbyły się pierwsze w powojennej historii Polski częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne wybory do Senatu. Z tej okazji Sejm 24 maja 2013 r. podjął uchwałę ustanawiającą 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.
W uchwale podkreślono, że w czasie wyborów 4 czerwca 1989 r. “karta wyborcza zastąpiła siłę, a wynik głosowania zapoczątkował proces uwalniania się Europy od komunizmu”. W uchwale czytamy też, że “Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski – suwerennego i demokratycznego państwa wolnych i świadomych swoich praw obywateli, ogłosił dzień 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich”.
Wybory parlamentarne 4 i 18 czerwca 1989 r. zostały przeprowadzone zgodnie z zasadami uzgodnionymi w trakcie rozmów Okrągłego Stołu. W ich wyniku wybranych zostało 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL.
Wybory te zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej. Komitet Obywatelski „Solidarność” zdobył 99 miejsc w Senacie i wszystkie 161 mandatów w Sejmie, o które rozgrywała się walka wyborcza. Polska stała się pierwszym państwem tzw. bloku wschodniego, w którym przedstawiciele opozycji demokratycznej uzyskali wpływ na sprawowanie władzy. To wydarzenie jest uznawane za przełomowy moment dla procesu przemian politycznych w Polsce.
Wybory z czerwca 1989 r. doprowadziły do powstania, pierwszego po II wojnie światowej rządu, na czele z niekomunistycznym premierem, Tadeuszem Mazowieckim. W skład jego gabinetu weszli przedstawiciele opozycji solidarnościowej, ale też członkowie PZPR, ZSL i SD.
W wielu miastach odbędą się obchody rocznicowe. Dyskusje, spotkania, koncert oraz pokaz filmu dokumentalnego – tworzą program Święta Wolności i Praw Obywatelskich, które odbędzie się w Gdańsku w dniach 4-5 czerwca. Jednym z tematów debat będzie sytuacja na Ukrainie, która od trzech miesięcy jest w stanie wojny z Rosją. Z kolei w Warszawie w najbliższy weekend odbędzie się piknik „Wybraliśmy Wolność”. W programie – warsztaty dla dzieci i dorosłych, koncerty oraz otwarcie wystawy plenerowej o Bronisławie Geremku. Planowane są Regaty o Puchar Prezydenta Warszawy na Wiśle oraz parada syren na Krakowskim Przedmieściu.
