Podsumowanie prac Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli w MEN. ZG ZNP; GN

 12 grudnia 2024 roku odbyło się w Ministerstwie Edukacji Narodowej podsumowanie półrocznej pracy Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli, który został powołany z inicjatywy ZNP.

– MEN przyjęto postulat ZNP, aby wydłużyć do 45 lat możliwość wypłacania nagród jubileuszowych, będzie korzystniejsze rozliczanie godzin ponadwymiarowych – bez potrącania wynagrodzenia za dni, w których przypada święto; zostanie uporządkowana sprawa odpraw emerytalnych po 10, 15 i 20 latach pracy – wtedy nauczyciele mają otrzymywać 6 miesięczną odprawę, podobnie jak  pracownicy samorządowi; zostanie rozszerzony katalog osób, stanowisk, zawodów uprawnionych do korzystania ze świadczeń kompensacyjnych; ponadto zostanie wydłużony okres obowiązywania tych świadczeń przynajmniej do roku 2042; zostanie także podjęta próba uporządkowania czasu pracy (pensum) dla nauczycieli zawodu – relacjonował Sławomir Broniarz, prezes ZNP po plenarnym posiedzeniu Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli w MEN.   

 – Ponadto mamy zapewnienie MEN o skróceniu do jednego roku okresu uprawniającego do awansu zawodowego w przypadku nauczycieli początkujących zatrudnionych na czas określony, mają zostać uporządkowane zasady doraźnych zastępstw oraz nagród dla nauczycieli – odpowiednie środki na nagrody znajdą się w budżetach wojewodów. Zwrócono także uwagę na potrzebę uporządkowania prac komisji dyscyplinarnych, bo wydaje się że dyrektorzy nadmiernie dużo skarg na nauczycieli przekazują do komisji zamiast rozpatrywać je na poziomie szkoły, czy w pierwszej instancji komisji dyscyplinarnej – wyliczał prezes ZNP na briefingu przed gmachem MEN.

– Teraz czekamy na realizację tych wszystkich postulatów. Zakładamy, że gros z nich powinno zostać wcielonych w życie w pierwszym kwartale przyszłego roku. Chcielibyśmy, żeby stało się to jak najszybciej, bo na te zmiany czekają nauczyciele – podkreślił.

Poza Sławomirem Broniarzem w posiedzeniu zespołu ds. pragmatyki nauczycieli ze strony ZNP wzięli udziałNiektóre zmiany już w 2025 r.

Urszula Woźniak dodała, że część zmian w nauczycielskiej pragmatyce zgodnie z deklaracjami minister Nowackiej ma obowiązywać od 1 września 2025 r., a część będzie mogła być zrealizowana dopiero w 2026 roku.

– Zadowoleni mogą być nauczyciele zawodów – teoretycznych i praktycznych zajęć – ponieważ ich pensum będzie zrównane. Ważnym postulatem ZNP była też zmiana zasad stażu na nauczyciela mianowanego, żeby tylko przez rok można było zatrudniać nauczyciela początkującego na czas określony. Taki staż nadal będzie trwał cztery lata, ale nauczyciele będą już mieli zatrudnienie na czas nieokreślony, co da im chociażby możliwość zaciągnięcia kredytu  – tłumaczyła.

– Mieliśmy też ostatnio coraz częściej do czynienia z takim progresywnym rozliczaniem godzin ponadwymiarowych. Ma się to skończyć. To ma zostać uregulowane w przepisach prawa, a konkretnie w ustawie, bo brak delegacji ustawowej do wydania rozporządzeń lub regulaminów wynagradzania powodował tutaj pewien  dualizm – poinformowała.

– Nauczyciele powinni  być zadowoleni. Wiele kwestii wymaga jeszcze doprecyzowania, a przez nas – przeanalizowania. Potrzebujemy na to czasu – zastrzegła Urszula Woźniak.

Jak podkreśliła  grupy robocze działające w ramach zespołu ds. pragmatyki nie kończą pracy.

– Myślę, że MEN wykazało się pewną otwartością i reagowało na to co mówimy, a zgłaszaliśmy też doraźne problemy, które jak wiadomo wystąpiły pod koniec roku, czyli brak wypłaty nauczycielskich wynagrodzeń przez niektóre samorządy i tu trzeba przyznać była reakcja resortu – wskazała wiceprezes ZG ZNP.

– Nawet sprawa Bodzentyna stanęła już na Radzie Ministrów we wtorek i zmierza do rozwiązania. My zgłaszaliśmy natomiast MEN, że niektóre samorządy nie wypłacają nauczycielom nagród, choć mają zabezpieczone środki i blokują wypłacanie środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli. Ministerstwo prosiło nas byśmy zgłaszali takie przypadki na bieżąco i będą reagować – poinformowała.

Zespół ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli został powołany przez Minister Edukacji na wniosek ZNP. Jego pierwsze posiedzenie miało miejsce 20 czerwca 2024 r.

W ostatnich miesiącach odbywały się posiedzenia pięciu grup roboczych, zajmujących się następującymi zagadnieniami: wynagrodzenia i warunki pracy nauczycieli;  emerytury i świadczenia kompensacyjne nauczycieli; awans zawodowy i ocena pracy nauczycieli;  kwalifikacje, kształcenie i doskonalenie zawodowe nauczycieli; odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli.

W ramach prac tych grup przedstawiciele ZNP zaprezentowali a następnie przekazali na piśmie konkretne propozycje rozwiązań prawnych poprawiających sytuację nauczycieli i nauczycielek.

– Dziękuję w imieniu ZNP tym wszystkim, którzy brali udział w pracach grup roboczych. Liczymy na to, że MEN zgodnie z deklaracjami przyśpieszy te prace. Natomiast do rozwiązania pozostaje kluczowa sprawa, czyli podjęcie przez Sejm prac nad inicjatywą obywatelską ZNP „Godne płace i wysoki prestiż zawodu nauczyciela” – podkreślił prezes ZNP.

– Liczymy na to, że sejmowa komisja edukacji zgodnie z deklaracją pana premiera Donalda Tuska niezwłocznie podejmie prace nad tym projektem. Pierwsze czytanie odbyło się w styczniu. Czekamy na harmonogram prac ze strony MEN. ZNP jest gotowy by brać udział w tych pracach – zaznaczył.

Dodał, że prace powinny ruszyć po Nowym Roku.: Urszula Woźniak, wiceprezes ZG ZNP oraz Krzysztof Baszczyński, były wiceprezes ZG ZNP.  

MEN przedstawia listę zmian w prawie

– Mamy dzisiaj konkretne projekty i rozwiązania wypracowane przez MEN, po dyskusjach na grupach roboczych – powiedziała minister edukacji Barbara Nowacka.

Na stronie resortu opublikowano listę rozwiązań, które będą uwzględnione w pracach legislacyjnych nad zmianą przepisów dotyczących pragmatyki zawodowej nauczycieli:

>> Rozszerzenie prawa do nagrody jubileuszowej dla nauczycieli (wprowadzenie uprawnienia po 45 latach pracy).

>> Przedłużenie uprawnienia do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych o 10 lat, tj. do 2042 roku.

>> Rozszerzenie grupy nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli, którzy obecnie nie mają tego prawa, m. in. nauczycieli centrów kształcenia ustawicznego, młodzieżowych domów kultury, pałaców młodzieży, szkolnych schronisk młodzieżowych.

>> Uregulowanie warunków obliczania i wypłacania wynagrodzenia za doraźne zastępstwa dla wszystkich nauczycieli.

>> Wyeliminowanie przydzielania zastępstw doraźnych za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym mają swoje obowiązkowe zajęcia.

>> Korzystniejsze ukształtowanie odpraw w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Ujednolicone zostaną zasady odpraw emerytalno-rentowych dla nauczycieli z odprawami przewidzianymi dla pracowników samorządowych.

>>Uregulowanie w Karcie nauczyciela ochrony przedemerytalnej w jednolity sposób dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania oraz na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

>> Kwalifikacje do nauczania muzyki, plastyki będzie miał nauczyciel, który jest absolwentem szkoły muzycznej albo liceum plastycznego i ukończył dowolne studia oraz ma przygotowanie pedagogiczne.

>> Studia podyplomowe dla wszystkich nauczycieli niezależnie od czasu studia ukończyli i uzyskali kwalifikacje.

>> Ujednolicenie pensum nauczycieli kształcenia zawodowego niezależnie od rodzaju prowadzonych zajęć do 18 godzin w tygodniu.

Drugie spotkanie grupy ds. odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli w MEN ZG ZNP 10.12.2024., GN

 10 grudnia 2024 r. w Ministerstwie Edukacji odbyło się drugie spotkanie grupy roboczej ds. odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. Grupa działa w ramach Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli MEN, który został powołany z inicjatywy ZNP.

Uczestnicy spotkania 10 grudnia 2024 r.:

• Elżbieta Markowska, prezes Okręgu Pomorskiego ZNP, członek ZG ZNP
• Ilona Kielańska, członek ZG ZNP, Okręg Wielkopolski ZNP
• Marcin Wiśniewski, Okręg Pomorski ZNP oraz Krzysztof Stradomski prawnik ZG ZNP.

Obradom przewodniczył wiceminister edukacji Henryk Kiepura.  

– Jednym z postulatów ZNP było przywrócenie komisji dyscyplinarnych pod skrzydła wojewodów. MEN przychyla się do naszej prośby i poczyni starania żeby obowiązujące przepisy były odpowiednio zmodyfikowane – mówiła na briefingu prasowym Związku Ilona Kielańska, członkini ZG ZNP, wiceprezes Okręgu Wielkopolskiego ZNP, a jednocześnie obrończyni w postępowaniach dyscyplinarnych . – Za tym postulatem szedł kolejny –  żeby rzecznicy dyscyplinarni byli z wykształcenia prawnikami i mamy zapewnienie, że będą się toczyły prace w tym zakresie – poinformowała.

Przypomnijmy, że z ramienia ZNP w pracach grupy roboczej ds. odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli uczestniczą : Elżbieta Markowska, prezes Okręgu Pomorskiego ZNP, Ilona Kielańska (Okręg Wielkopolski ZNP); Marcin Wiśniewski (Okręg Pomorski ZNP) oraz Krzysztof Stradomski, prawnik ZG ZNP jako ekspert. Obradom przewodniczy wiceminister edukacji Henryk Kiepura.

We wtorkowym spotkaniu wzięli też udział – Wojciech Włodarczyk, rzecznik dyscyplinarny dla nauczycieli przy MEN oraz Grażyna Ostrowska, przewodnicząca odwoławczej komisji dyscyplinarnej nauczycieli przy MEN

Grupa robocza ds. odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli działa w ramach Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli MEN, który został powołany z inicjatywy ZNP. Pierwsze spotkanie grupy w MEN odbyło się 20 sierpnia 2024 r.

Podczas dyskusji ZNP zwracał m.in. uwagę na przewlekłość postępowań dyscyplinarnych i brak możliwości odzyskania utraconej części wynagrodzenia przez nauczyciela w przypadku uniewinnienia. To najpilniejsze problemy do uregulowania.

 – Przedmiotem wtorkowego spotkania były m.in. takie postulaty jak jawność postępowania ws. odwołania od zawieszenia, niejasność zapisów dotyczących daty zatarcia kar, od kiedy liczymy te terminy; system teleinformatyczny plus doręczenia korespondencji, wynagrodzenie ograniczone w czasie zawieszenia czyli zwrot całego wynagrodzenia po umorzeniu lub uniewinnieniu; kompetencje, kwalifikacje rzeczników i członków komisji dyscyplinarnych, stawianie zarzutów dyscyplinarnych i ich granice; formułowanie zarzutów po odwołaniu komisji odwoławczej, która nakazuje wszcząć postępowanie mimo że nie sformułowano tych zarzutów, zdefiniowanie praw i dobra dziecka i kwestia dbania o bezpieczeństwo dziecka w kontekście odpowiedzialności dyscyplinarnej – wyliczała Elżbieta Markowska, członkini ZG ZNP i prezes Okręgu Pomorskiego ZNP.

– Na pierwszym spotkaniu, które odbyło się w drugiej połowie sierpnia zostaliśmy zobligowani przez ministerstwo do pisemnego przedstawienia proponowanych zmian w postępowaniach dyscyplinarnych. 20 września przekazaliśmy nasze stanowisko. W międzyczasie ZNP zwrócił się z wnioskiem o przedstawienie danych statystycznych dotyczących postępowań dyscyplinarnych z 16 województw i we wtorek na podstawie tych danych statystycznych również formułowaliśmy swoje wnioski, te dane utwierdziły Związek w przekonaniu o zasadności postulatów wyrażonych w piśmie do MEN – relacjonowała.

A co z konkretnymi postulatami ZNP?

–  Jeśli chodzi o przeniesienie postępowań dyscyplinarnych do systemu teleinformatycznego, to ten postulat również spotkał się ze zrozumieniem po stronie MEN i pozostałych uczestników spotkania. Niestety będzie to wymagało bardziej dogłębnego pochylenia się nad koniecznymi zmianami w prawie – tłumaczyła Ilona Kielańska.

– Problem ograniczonych wynagrodzeń nauczycieli w czasie zawieszenia to jest szeroki temat. W części takich przypadków odbywa się to bardzo szybko i jest to decyzja niezależna od dyrektora – mówiła. – Wszystkie strony spotkania zgodziły się jednak, że należy nad odpowiednimi zapisami popracować tak, żeby dojść do jakiegoś konsensusu. Dlatego że nauczyciel nie może się nawet odwołać od takiej decyzji. Zależy nam na stworzeniu ścieżki odwoławczej jeśli chodzi o zawieszanie części wynagrodzenia nauczyciela – podkreśliła.

Więcej na ten temat mówił Krzysztof Stradomski, prawnik ZG ZNP.

– Bardzo ważne było dla nas przedstawienie stanowiska ws. wzmocnienia roli nauczyciela w postępowaniu wyjaśniającym i w postępowaniu dyscyplinarnym, niejako wzmocnienie nauczyciela w tej trudnej dla niego sytuacji. Artykułowaliśmy, że rola nauczyciela, czy możliwości prawne działania nauczyciela powinny być większe. Poczynając od decyzji o zawieszeniu nauczyciela, która nie powinna być arbitralna i powinna być stosowana tylko w ściśle określonych przypadkach poprzez jasne określenie, które elementy wynagrodzenia może nauczyciel utracić jeżeli zostanie zawieszony w wykonywaniu obowiązków – zaznaczył Krzysztof Stradomski.

– Wyraźnie wskazaliśmy że nauczyciel od decyzji nie tylko o zawieszeniu, ale również wstrzymaniu pewnych elementów wynagrodzenia powinien móc się odwołać. Przewidujemy że takie odwołanie powinno następować również do komisji dyscyplinarnej. Ale bardzo ważne jest też to, że nauczyciel powinien otrzymać zwrot całego utraconego wynagrodzenia, które utracił w wyniku zawieszenia go w wykonywaniu obowiązków przez cały okres postępowania dyscyplinarnego – nawet jeżeli będzie ono trwało wiele lat. Obecnie przepisy wskazują, że jeżeli nauczyciel został niesłusznie zawieszony to po dopuszczeniu go do pracy otrzyma jedynie zwrot wynagrodzenia zasadniczego i nie ma możliwości żeby ubiegać się o zwrot dodatków – przypomniał.

– Zwracaliśmy uwagę, że rola nauczyciela powinna być większa, a jego pozycja bardziej stabilna. Żeby miał możliwość rzetelnego prowadzenia swojej obrony czy to samemu czy przez profesjonalnego obrońcę. Chodzi o to żeby wiedział jakie są mu stawiane zarzuty na każdym etapie postępowania i żeby komisja dyscyplinarna prowadziła postępowania wyłącznie w zakresie stawianych nauczycielowi zarzutów, żeby tych zarzutów, które są formułowane na pierwszym etapie postępowania nie można było rozszerzać – podkreślił prawnik ZG ZNP.

Dodał, że także w kontekście praw i dobra dziecka nauczyciel powinien mieć  absolutną pewność kiedy dyrektor może zawiesić go w obowiązkach, kiedy jest z kolei do tego zmuszony. – Stąd potrzeba jasnego zdefiniowania tych pojęć żeby nie było wątpliwości jaka jest tutaj pozycja nauczyciela  – ocenił.

– Zwracaliśmy też uwagę na przewlekłość postępowań i informowaliśmy MEN, że jest potrzeba takiej zmiany przepisów, która uniemożliwi prowadzenie wieloletnich postępowań dyscyplinarnych, a w skrajnych przypadkach mogą one trwać nawet 7 lat i 8 miesięcy – mówił Stradomski.

Co dalej? 12 grudnia odbędzie się spotkanie zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli.

– Ale to absolutnie nie kończy prac grup roboczych. Ustaliliśmy, że w lutym odbędzie się kolejne spotkanie naszej grupy poszerzone o osoby które praktycznie zajmują się kwestiami odpowiedzialności dyscyplinarnej czyli o przewodniczących komisji dyscyplinarnych. Być może spotkają się z nami także rzecznicy odpowiedzialności dyscyplinarnej. Strona związkowa podejmie do tego czasu próbę wypracowania wspólnego stanowiska – podał Marcin Wiśniewski, sekretarz zarządu Okręgu Pomorskiego ZNP i wiceprezes Oddziału Związku w Gdyni.

(GN)